Πέμπτη, Απριλίου 18, 2024

Εκδήλωσης για τον Πανάγιο Τάφο της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων & Κοζάνης

 


 Η Ιερά Μητρόπολις Σερβίων & Κοζάνης έχει την τιμή και την χαρά να σας
προσκαλέσει στην εκδήλωση «Πανάγιος Τάφος - Το μνημείο και το έργο - Η
αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου στα Ιεροσόλυμα» με
κεντρική ομιλήτρια την κ. Αντωνία Μοροπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια του
Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, μέλος της Διοικούσης Επιτροπής του
Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και επικεφαλής της Διεπιστημονικής
Επιτροπής του έργου αποκαταστάσεως.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 21 Απριλίου ε.ε. και ώρα 7:00
μ.μ. στην Στέγη Ποντιακού Πολιτισμού Κοζάνης (Φιλίππου Β΄ 30 Κοζάνη).

Από την Ιερά Μητρόπολη

1ο Kastra Mountain Trail 2024 -14 Km

Παρασκευή, Μαρτίου 01, 2024

Ρωμαϊκοί δρόμοι που οδηγούν στη Ρώμη


 
Με βάση τον χάρτη που δείχνει τους δρόμους της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας δείχνουμε τους δρόμους που περνούσαν από τη Δυτικής Μακεδονία.

Τρίτη, Φεβρουαρίου 27, 2024

kastra Mountain Trail -1oς Αγώνας Ορεινού Τρεξίματος Σέρβια Κοζάνης

Δηλώσεις συμμετοχής https://event.athletopia.com/kastramountaintrail2024
 

G
M
T
Y
Η λειτουργία ομιλίας περιορίζεται σε 200 χαρακτήρες

Σάββατο, Φεβρουαρίου 17, 2024

Σέρβια: Εδώ, οι πέτρες και τα βράχια μιλούν σε όσους ξέρουν να ακούσουν και έχουν ανοιχτά τα μάτια και την καρδιά τους


 

Η σκόνη αιωρείται στον αέρα, χρυσίζοντας το φως του ήλιου καθώς διαπερνά τα ψηλά, στενά παράθυρα. Ο άνεμος ψιθυρίζει ιστορίες αιώνων μέσα από τα κενά των τούβλων, ιστορίες βασιλέων και ιερέων, αγίων και αμαρτωλών. Στο κέντρο του ναού, μια φιγούρα στέκεται ακίνητη, χαμένη στη σκέψη.

Η Μαρία, μια νεαρή αρχαιολόγος, αγγίζει με δέος τους τραχείς τοίχους. Τα δάχτυλά της χαϊδεύουν τα γλυπτά, μισοσβησμένα από το χρόνο, ιερά πρόσωπα που κοιτάζουν πλέον ένα άγνωστο μέλλον. Η φωνή της αντηχεί στους άδειους χώρους, ψιθυρίζοντας ερωτήσεις που μένουν αναπάντητες.

Ποιος έχτισε αυτό το ιερό; Ποια μυστικά κρύβονται στις σκιές του; Ποια προσευχή ψιθύρισαν τα χείλη των πιστών εδώ;

Η Μαρία ήρθε εδώ με την ελπίδα να βρει απαντήσεις. Βρήκε όμως κάτι πολύ περισσότερο: μια αίσθηση δέους, ένα άγγιγμα του άυλου, μια σύνδεση με το παρελθόν.

Κλείνει τα μάτια και αφήνει τη φαντασία της να καλπάσει. Βλέπει ιερείς να τελούν ιερά μυστήρια, ακούει ψαλμούς να αντηχούν στους θόλους, νιώθει την κατάνυξη να πλημμυρίζει την ψυχή της.

Ξαφνικά, ένα ρίγος διαπερνά το σώμα της. Ανοίγει τα μάτια και βλέπει μια φιγούρα να στέκεται στην είσοδο, μια ηλικιωμένη γυναίκα με μάτια γεμάτα σοφία.

"Καλώς ήρθες, παιδί μου," ψιθυρίζει η γυναίκα. "Εδώ, οι πέτρες μιλούν σε όσους ξέρουν να ακούσουν και έχουν ανοιχτά τα μάτια και την καρδιά τους ."

Η Μαρία νιώθει μια ακατανίκητη έλξη προς τη γυναίκα. Γνωρίζει ότι αυτή κατέχει τα κλειδιά για τα μυστικά που κρύβει η εκκλησία.

"Πες μου," ικετεύει η Μαρία. "Πες μου την ιστορία αυτού του ιερού τόπου."

Και η γυναίκα αρχίζει να μιλά, η φωνή της απαλή και μελωδική, γεμάτη ιστορίες και θρύλους, πνευματικότητα και αγάπη.

Καθώς η νύχτα πέφτει, η Μαρία νιώθει πλήρης. Έχει βρει αυτό που έψαχνε, όχι μόνο απαντήσεις, αλλά και μια νέα κατανόηση του κόσμου, μια βαθύτερη σύνδεση με το θείο.

Φεύγει από την εκκλησία με δάκρυα στα μάτια, ευγνώμων για την εμπειρία που άλλαξε τη ζωή της. Ξέρει ότι θα επιστρέψει, όχι μόνο ως αρχαιολόγος, αλλά και ως προσκυνητής, για να ξαναβρεί την γαλήνη και την σοφία που βρήκε στους ιερούς τοίχους.

Η ιστορία της Μαρίας είναι μια ιστορία ανακάλυψης, όχι μόνο μίας αρχαίας εκκλησίας, αλλά και του εαυτού της. Μέσα από την επαφή με το παρελθόν, έρχεται πιο κοντά στο παρόν και στο μέλλον, έτοιμη να μοιραστεί τη σοφία που άντλησε από τα ιερά ερείπια.

 ai

Σάββατο, Φεβρουαρίου 10, 2024

Τείχη

 

Ανεβήκαμε ξανά στο Κάστρο, αυτή τη φορά στην Ακρόπολη. Η θέα μαγευτική. Οι πύργοι ολόγυρά μας. Σκεφτήκαμε. Ποια θα ήταν η θέα τότε. Τότε που τα τείχη θα ήταν υψωμένα ανάμεσα στους πύργους; Η διοίκηση δεν θα ήθελε θέα τότε. Μόνο αν ανέβαιναν στα τείχη και στους πύργους θα έβλεπαν την καταπληκτική θέα. Η αγία Θεόδώρα, ως αρχοντοπούλα θα στέναζε μέσα σε αυτούς του πύργους. Μπορεί να είχε το δικό της πύργο.  Το ίδιο και στα υπόλοιπες δύο πόλεις μέσα στην πολιτεία. Ή μεγάλη κλίση του εδάφους  θα ευνοούσε τη θέα, τον ήλιο και τον καθάριο αέρα. Στην κάτω πόλη, όσοι κατοικούσαν, λόγο της κλίσης θα τα είχαν όλα αυτά. Αλλά και το άλλο. Για να βγεις και να μπεις στην Καστροπολιτεία θα έπρεπε να περάσεις από τις πύλες. Δύο πύλες το πολύ. Με τον απαραίτητο έλεγχο πάντα. Το ίδια και ανάμεσα στις πόλεις. Από τις πύλες των τειχών θα περνούσαν. Αλλά μετά και να γυρίσεις μεγάλη η ανηφόρα, απότομη και κουραστική. Τα τείχη υψώνονται όταν υπάρχει κάτι να προστατευτεί. Πλούτος, πολιτισμός και η θρησκευτική παρακαταθήκη. Όπου τα χρόνια εκείνα μπορούσαν να γίνουν παρανάλωμα  του πυρός από κάθε ορδή βαρβάρων και σφετεριστών. Όλα έχουν το τίμημά τους.  Μετά  θυμηθήκαμε και το ποίημα του Καβάφη "Τείχη".


Σάββατο, Ιανουαρίου 20, 2024

H μεταφορά της εδρας της Επισκοπής Σερβίων από τα Σέρβια στην Κοζάνη και άλλα ιστορικά


Η Επισκοπή Σερβίων αναφαίνεται στο προσκήνιο της ιστορίας κατά τον 9ο αιώνα, μαρτυρίες για την ίδρυσή της δεν υπάρχουν.  Η πρώτη αναφορά σε Επισκοπή Σερβίων απαντά στο Τακτικόν του Λέοντος Σοφού (886-912) και του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Νικολάου του Μυστικού. Πιθανότερο η ίδρυση της Επισκοπής Σερβίων να χρονολογείται στα τέλη του 8ου αιώνα ή στον 9ο αιώνα. Η έδρα της Επισκοπής ήταν η βυζαντινή Καστροπολιτεία των Σερβίων.

 Το έτος 1745 πραγματοποιήθηκε επίσημα η μεταφορά της έδρας της Επισκοπής Σερβίων στην Κοζάνη όπως και η αλλαγή του ονόματος από Επισκοπής Σερβίων σε Επισκοπή Σερβίων και Κοζάνης.

Η μεταφορά έγινε επί επισκόπου Σερβίων Μελετίου(1734-1752). Ο ίδιος φρόνησε να κτιστεί νέα επισκοπική οικία στην Κοζάνη για τη νέα έδρα της επισκοπής προσφέρονται και δικά του χρήματα (550 ίδια αργύρια). Μαζί με το νέο κτήριο κατασκευάστηκαν και πολλά νέα αρχοντικά στην Κοζάνη από τους κατοίκους της Κοζάνης. 

Η μεταφορά, για τα γεγονότα της εποχής, φαινόταν αναπόφευκτη. Τα Σέρβια στις αρχές του 1700 και για μια εικοσαετία μαστίζονταν από επιδρομές και βιαιοπραγίες των Τούρκων. Οι κάτοικοι αλλαξοπιστούσαν  ή έφευγαν για άλλες περιοχές. Το 1730 εμφανίστηκε πανώλη στην περιοχή Σερβίων η οποία σταμάτησε με την βοήθεια των λειψάνων του Αγίου Νικάνορα

Η δε Κοζάνη, νέα πόλη με διάρκεια περίπου τριών εκατονταετιών, αύξανε σε πληθυσμό και βρισκόταν την εποχή εκείνη στην κορυφή της ανάπτυξης της, οικονομικής, οικιστικής, πνευματικής και πολιτιστικής,  ψάχνοντας όμως να βρει τις ισορροπίες της. Χωρίς να έχει την Οθωμανική διοίκηση και το στρατό που βρίσκονταν στα Σέρβια , με την ανάπτυξη του εμπορίου με την Ευρώπη φυσικό ήταν να θελήσει να πάρει και την έδρα της Επισκοπής βρίσκοντας τον επίσκοπο Μελέτιο πρόθυμο. Ο Μελέτιος είχε σπουδάσει στη Ρώμη και στη Νάπολη και είχε τελέσει καρδινάλιος  πριν γίνει επίσκοπος Σερβίων

Όπως φανερώνεται, αλλά δεν δηλώνεται,  σε επιστολή το 1905 προς το Πατριαρχείο του τότε επισκόπου Σερβίων και Κοζάνης Κωνστάντιου  οι Σερβιώτες το 1745  αντέδρασαν στην  όλη αλλαγή. Η εκκλησία επιτίμησε, αναφέρει, δια σφοδρότατου επιτιμίου τον αείμνηστο Ιερεμίαν(ίσως αρχιερατικό επίτροπο) και τους κατοίκους της πόλεως των Σερβίων και τον Ιερεμίαν τον περιόρισε στο χωρίο Καισαρείαν. 

Το θέμα όμως ήταν ότι με την μεταφορά της επισκοπής δημιουργήθηκαν προβλήματα στην ίδια την πόλη της Κοζάνης  καθώς  επισκοπή σήμαινε νέα διοίκηση με την έγκριση της Οθωμανικής πύλης επάνω στο παλιό αυτοδιοίκητο καθεστώς που υπήρχε. Στις επόμενες δεκαετίες και για 60 περίπου χρόνια από τη μεταφορά, η πόλη της Κοζάνης διχάστηκε. Ταραχές πολλές έγιναν σε σημείο στα 1780 περίπου, αντίδικη μερίδα πολιτών να κατεσπαράξει τον πρωτοσύγκελο Καλλίνικο, ο δε τότε επίσκοπος Ιγνάτιος (1752-1785) να δραπετεύσει στα Σέρβια για να σωθεί.

 Οι ταραχές είχαν ήδη  περάσει και στην περιοχή των Σερβίων,  όπου νωρίτερα ,  σύμφωνα με επιτίμια επιστολή του Πατριαρχείου (1775) κάποιοι  κακότροποι χριστιανοί  κάτοικοι των Σερβίων και της Κάλλιανης(;) (Αιανής),  εμπόδιζαν τον Επίσκοπο Ιγνάτιο  να παραλάβει την ακίνητη και κινητή περιουσία των δύο ερειπωμένων και τελείως αφανισθέντων  μοναστηριών των αγίων Θεοδώρων στο Κάστρο και στην Καστανιά ή της Παναγίας στη θέση Βρύσες. 

Η καταγγελίες με τον επίσκοπο Ιγνάτιο έφτασαν μέχρι το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης το οποίο όμως τον απάλλαξε από όλες τις κατηγορίες. 

Οι ταραχές στην πόλη της Κοζάνης συνεχίστηκαν και επί του επισκόπου Θεοφίλου 1785-1811.

Αξιοσημείωτη η αναφορά σε τίτλο του κώδικα  της Επισκοπής Σερβίων και Κοζάνης το 1768 ότι  "ο πρώτος παλαιός Κώδικας πυρπολήθηκε  στην επισκοπή των Σερβίων σε πυρκαγιά που συνέβη εκεί την νύκτα της 25ης Μαρτίου του 1757 ".  Έτσι  χάθηκαν πολύτιμοι Κώδικές πριν το έτος 1745 οι οποίοι προφανώς δεν είχαν μεταφερθεί στην Κοζάνη. Μαζί με το επισκοπικό κτήριο θα έπαθε ζημίες και ο Ναός της Αγίας Κυριακής που συστεγαζόταν μαζί στον ίδιο χώρο.

Για τα Σέρβια, σύμφωνα πάλι με επιστολή των Σερβιωτών προς τον αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης (1785) για την νέα εκλογή του επισκόπου Θεόφιλου και για τη μείωση του ποσού του "φιλοτίμου" που ζητούνταν από την αρχιεπισκοπή Θεσσαλονίκης αναφέρουν ότι "η κατάσταση της Κοζάνης είναι αθλιωτέρα και τα χωριά όλα σκορπισμένα και καταχρεωμένα ενώ η κατάστασης της δικής μας πολιτείας (των Σερβίων;) κατέστη ερρύπειον". Την επιστολή αυτήν την υπογράφουν 11 ιερείς της πόλης των Σερβίων και 11 προύχοντες οι οποίο όμως έχουν και οφφίκια(τίτλους) εκκλησιαστικά τα οποία σχετίζονται με τη διαχείριση των εκκλησιαστικών θεμάτων και κυρίως του ναού της Αγίας Κυριακής. Οι τρεις πρώτοι ιερείς είναι της Εκκλησίας της Αγίας Κυριακής,  ο σακελλάριος  Δήμκος ιερεύς , ο πρωτόπαπας Μανόλης ιερεύς και ο δευτερεύων Χαρίσιος ιερεύς. Από δε τους κοσμικούς ο λογοθέτης των Σερβίων Δήμος Αλεξίου , ο έκδικος Μανόλης Διμητρίου προεστώς των Σερβίων κ.α .Ο α΄ οστιάριος Νικόλαος Λαμπανιτζιώτης είναι στο επάγγελμα ιατρός.

Επίσης στους Κώδικες της Επισκοπής εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1785 η συνοικία των Σερβίων Ζευγολατιά σε χειροτονία του Ζήση από τα Ζευγαλατιά από  αναγνώστη σε διάκο στην Παναγία Βελβεντού και από διάκο σε πρεσβύτερο στον Άγιο Νικόλαο Κοζάνης. 

 Ο παλαιότατος ναός της Αγίας Κυριακής επισκευάστηκε και επεκτάθηκε στα 1811.

Η Επισκοπή Σερβίων και Κοζάνης άνηκε στην Αρχιεπισκοπή Θεσσαλονίκης. Προήχθη σε Μητρόπολη( Αρχιεπισκοπή)  Σερβίων και Κοζάνης το έτους 1882 με απόφαση του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως όπως και όλες οι Μητροπόλεις που ανήκουν σήμερα στις Nέες Χώρες. Μέχρι το 1882 ο τίτλος(προσφώνηση) του Επισκόπου Σερβίων είναι "Θεοφιλέστατος" ενώ μετά ο τίτλος είναι "Σεβασμιώτατος".

Πληροφορίες για τα παραπάνω συλλέξαμε από τα βιβλία:

Ιερός Κώδικας της Επισκοπής Σερβίων και Κοζάνης (1745-1826) της Βασιλικής Διάφα -Καμπουρίδου

Συμβολή στην Ιστορία της Επαρχίας Σερβίων του αείμνηστου  Αθανάσιου Γ. Τσαρμανίδη

Ιστορία της Κοζάνης -Παναγιώτη Ν.Λιούφη

Κυριακή, Ιανουαρίου 07, 2024

Βολούστενα και τα στενά του Σαρανταπόρου



 Χάρτης το 1934 που περιγράφει τα στενά του Σαρανταπόρου. Βλέπουμε την ονομασία Βολούστενα στο νότιο άνοιγμα του στενού με κατεύθυνση προς βορά. Δίπλα, δυτικά, τα ανάκτορα του Βασιλέως. Συνέχεια το χάνι του Γκαμπούρα και άλλα σπίτια του οικισμού Νεοχωρίου. Συνέχεια ο οικισμός Λάβα.Η έξοδοι προς βορά δύο.Τα Σέρβια με την Κάστρο-πολιτεία  και δυτικότερα οι Πόρτες με οχύρωμα και πύργο. Δύο περάσματα των στενών  από τον βορά για ολόκληρη την Βαλκανική. 

Η ονομασία Σαράντα Πόρτες, από την πλευρά των Σερβίων είναι ίσως  οι πολλές επιλογές κατεύθυνσης  που μπορεί να επιλέξει κάποιος περαστικός των στενών με κατεύθυνση  από το νότο προς βορά δηλαδή σε όλη την Ευρώπη και μέχρι την Πόλη. Για το  νότο ένα πέρασμα για τη Θεσσαλία και την νότια Ελλάδα. 

Ας μην ξεχνάμε ότι μέχρι τη δεκαετία του 1950 ο μοναδικός οδικός συντομότερος δρόμος που ένωνε τη Μακεδονία με την Νότιο Ελλάδα (Θεσσαλονίκη -Αθήνα) περνούσε μέσα από τα στενά του Σαρανταπόρου όπως φαίνεται στην κόκκινη γραμμή του χάρτη. 

Μετά το 50 κατασκευάστηκε ο νέος δρόμος που περνάει από τα χωριά Μεταξά -Λιβαδερό για να τα εξυπηρετεί κι αυτά η κυκλοφορία. Ο δρόμος με το ορυχείο της Λάρκο , με την αχρηστία και τη μη συντήρηση  με τα χρόνια καταστράφηκε.Ο δρόμος αυτός να σημειώσουμε ότι περνάει έξω από τον οικισμό Σαραντάπορο και καταλήγει στο Χάνι Χατζηγώγου, το αρχηγείο των Ελλήνων στη μάχη του Σαρανταπόρου.

Με την διάνοιξη των στενών των Τεμπών ο σημερινός δρόμος περιορίστηκε να εξυπηρετεί την Δυτική Μακεδονία. Με τον νέο δρόμο Ε65 που θα ενώνει τα Γρεβενά με τα Τρίκαλα και την Αθήνα ο σημερινός δρόμος Κοζάνης Λάρισας θα υποβαθμιστεί ακόμη περισσότερο και θα εξυπηρετεί μόνο τους κατοίκους νότια  του νομού Κοζάνης.   






Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...